Փորձարարական առաջադրանքներ
Նպատակը՝ Ընդլայնել ֆիզիկայի ուսումնասիրության գիտելիքները փորձարարական, հետազոտական եղանակով, փորձից գալ հասնել տեսություն և դրա հիման վրա տեսական մեթոդների մասին զարգացնել ուսումնառությունը տարբեր բնագավառներում, մի քանի առարկաների շրջանակներում դրանց բազաոլորտ ուսումնասիրման, և ձեռք բերել առօրյա կյանքում դրանք կիրառելու հմտություններ:
Փորձարարական մեթոդի էությունը կայանում իրականացվող փորձի արդյունքի հիման վրա խնդրի առաջադրված հարցի պատասխանը ստանալու մեջ: Նման առաջադրանքների ժամանակ սովորաբար առաջարկվում է պատասխանել «Ի՞նչ կլինի» հարցերին: «Ինչպե՞ս դա անել»։
Որակական խնդիրների լուծման փորձարարական գործընթացում սովորողները նմանվում են հետազոտողներին, զարգանում է նրանց հետաքրքրասիրությունն ու ակտիվությունը, ձևավորվում են ֆիզիկական գործիքների հետ աշխատելու գործնական հմտություններ և հմտություններ։ Ճիշտ կատարված փորձի դեպքում փորձարարական եղանակով ստացված պատասխանը կասկածից վեր է։ Միևնույն ժամանակ, փորձը չի բացատրում, թե ինչու է այս երևույթը տեղի ունենում այս, ոչ այլ կերպ։ Բանավոր ապացույցը գալիս է օգնության։ Ի վերջո, ֆիզիկայի բազմաթիվ երևույթներ, մեծությունների միջև կապերը հենց այս մեթոդով էլ բացատրվել են փորձի մջոցով։ Շատ ավելի քիչ տեսական եղանակով, որտեղ առավել ընդգծված է մաթեմատիկական ապարատի աշխատանքը։
Փորձարարական հետազոտությունները մեծ դեր են խաղում սովորողներին ֆիզիկա առարկայի ուսուցման գործում: Նրանք զարգացնում են մտածողությունը և ճանաչողական գործունեությունը, նպաստում են երևույթների էության ավելի խոր ընկալմանը, վարկածի ձևավորման և գործնականում փորձարկման ունակության զարգացմանը: Փորձարարական խնդիրների լուծման հիմնական կարևորությունը դրանց դիտարկման, չափման հմտությունների և սարքերը օգտագործելու կարողության միջոցով սովորողի մոտ փորձարարաական հմտությունների ձևավորումն ու զարգացումն է: Փորձարարական առաջադրանքները օգնում են բարձրացնել դասարանում սովորողների ակտիվությունը, զարգացնել տրամաբանական մտածողություն, սովորեցնում վերլուծել երեւույթները:
«Ցանկացած գիտելիք մնում է անկենդան, եթե չի զարգացնում սովորողի նախաձեռնողականությունը և ինքնուրույնությունը»: Ն.Ա.Ումով
Փորձարարական առաջադրանքների օրինակները նայեք՝
«Փորձարարական առաջադրանքների փաթեթ»
«Հնարամիտ փորձարարական խնդիրներ»
Վ.Ն.Լանգե.
Գրքում ներկայացված է ամենատարբեր բաժիններից փորձարարական առաջադրանքներ, որոնք տարբերվում են դպրոցական սովորական խնդիրների ժողովածուներից, որտեղ խնդիրները խմբավորված են ըստ ֆիզիկայի բաժինների: Այստեղ խմբավորված են ըստ իրավիճակների, որոնց պայմաններում հենց առաջարկված է լուծել դրանք, և մի շարք խնդիրների լուծման համար պահանջվում է ֆիզիկայի տարբեր բաժինների իմացություն: Նպատակը ոչ կարծրացած մտածողության, հմտությունների ձեռքբերման, ինքնուրույն աշխատանքի դաստիարակությունն է: Ֆիզիկայի պատմությունը ցույց է տալիս, որ փորձերի հաջողությունը որոշվում է չափման անսպասելի մեթոդների մշակմամբ: Անստեղ կան հարյուրից ավելի խնդիրներ, որոնցում առաջարկվում է պարզունակ սարքերով չափել այնպիսի մեծություններ, որոնց համար, թվում է, թե այդ սարքերն այնքան էլ հարմար չեն: Մարդը իր գործունեության ցանկացած բնագավառում, լինի գիտության մեջ, թե տեխնիկայում, արտադրությունում, թե գյուղատնտեսությունում, տիեզերագնացության մեջ, թե բժշկության, անհրաժեշտություն է ունենում չափելու այս կամ այն մեծությունը` օդի ջերմաստիճանը, սարի բարձրությունը, մարմնի ծավալը կամ հնէաբանական բրածոների տարիքը և այլն:
Նման խնդիրների խմբավորման և լուծման մեթոդները համապատասխանում են նախագծային մեթոդին: